«Сулейманалди чи дагълар кьакьан, гьуьл дерин хьанва» лагьай Дагъустандин халкьдин шаир Расул Гьамзатова кхьейвал, чи ХХ асирдин Гомера илимдин университетар куьтягьначир, уьмуьрдин университетар кIелнай. Гьавиляй Сулейманакай шаирвилин алакьунрин чIехи устад, чIехи арифдарни хьанай.

Ингье са береда ихьтин арифдар, Эффенди Капиева лагьайвал, «бажарагълу, амма савадсуз шаир аямдин пурара ацукьариз кIан хьанай». Гагь-гагь адак большевикриз акси я лагьана тахсирар кутазвай. Шаирдиз анжах тарифдин гафар кхьихь лугьузвай. Цензуради вичиз бегенмиш тахьай шаирриз экуь дуьнья къалурзавачир. А вахтара ВКП (б)-дин Дагъустандин обкомдин талукь отделдиз регьбервал гайи Гь.А.Алекберова рикIел хкизвайвал, «…1933-34-йисаралди чIехи къуллугърал алай са бязи юлдашри СтIал Сулейман кудиз эгечIна. Бес адаз махсус образование авач, адаз партийный кьатIунар-фагьумар авач…» Абуру шаирдин вилик шартI эцигзава: я ада социализмдин идеологиядиз хата тир вичин чIехи пай шиирар негьда, я адал большевикриз акси шаир лагьай тIвар акьалтда. Амма Сулейман и кардал рази жезвач.

Большевикри хиве кьур бязи крар таб акъатиз акур шаирди кхьенай:

Кьилел ихьтин бала, къаза

Атана, низ ийин арза.

Гуржи наруд атана са,

Килиг, вуч фарман гъанатIа!

Дагъустандин халкьдин шаир, филологиядин илимрин доктор Фейзудин Нагъиева вичин «СтIал Сулейманан гьакъикъат» макъалада гьахълудаказ кхьенай: «…Сулейман вичин четин уьмуьрди, датIана гьукуматдин патай вичи гьисс авур идеологиядин парци ва гъуьнтIуьни вахтсуз кьуьзуь авуна.

Жемятдиз «куьгьне мурсалханвал» ийизвай бязи коммунистар негь ийизвайтIани, социализмдихъди физвай рехъ вичиз гьамиша дуьзди ва гьахълуди яз аквазвачиртIани, СтIал Сулейман социализмдиз акси кас тушир. Я ам къати инкъилабчини хьанач. Лежберар закатдалди алажзавай фекьияр русвагь авуна лугьуз, са ни ятIани сив хуьнин вацракай лагьай шиир сив хуьнин аксиниз акъудна лугьуз, Сулейман диндиз акси тир лугьунни эсиллагь дуьз туш. Сулейманан къаматдин тIебиивал адан (анжах масадан гъил хкIун тавунвай!) эсеррай тамамдаказ малум жезва. Гьа ихьтин къамат чна хуьнни герек я».

Гьа инал лугьун хьи, шаирдин зурба къамат адан камаллу гафариз-афоризмайриз элкъвенвай цIарарайни хъсандиз аквазва. Агъадихъ чна СтIал Сулейманан са кьадар камаллу гафар гузва.

ШАИРДИ ЛАГЬАНАЙ:

И заманда, гила тек-тек,

Мерд итим ваз жагъид, эркек!

А инсан хьи, гзаф лавгъа,

Вак текьий, вич амаз, ягъва!

 Чир жеч инсан акуналди,

Гафар зурбаз рахуналди.

Нубатсуз тагьсиб чIугуна,

Ахмакьдин патай рахамир.

Гьар гьи касди чIугваз жафа,

Анжах гьадаз дад гуда фа.

 Гьа дуст кьий жуван арадай,

Санал тIуьр фу гьакI квадардай.

 Ахмакьвилик квай азарар

Чир тахьун я хийир, зарар.

 Лугьуз акъвазмир кьун «пака».

Къемаз къайгъуда яхъ чка.

Яд квачиз, кьуру паласда

Кутуналди хир жедайд туш.

Рахамир вун гьар межлисда,

Гьар касдин къилих тийижиз.

Акьурмир жув Шагь дагълара,

Агъадни винид тийижиз.

Садра хата кар хьуналди,

Намуслуд санкIар жедай туш.

ЧIуру рекье къати юргъа

Ийимир – йигин хъсан туш.

Чакъалри, кIватI жез, хъуналди

Куьрдин вацIай яд кими жеч

Лазим гафар жува кIватIиз,

Усалбур чукIурна кIанда. 

Дуст я лугьуз, куьгьне душман

Кьамир, ви рикI шад жедай туш