“Зи сурал гуьмбет хкаж-мир. Са касдивай вичел чан аламаз инсанрин рикlера гуьмбет хкажиз хьанвачтlа, ам яшамиш хьанвач. Сурарикай гуьмбетар жедач. Мейитар чилик кучукайла руьгьерин вилик инсанрин буржар кьилиз акъатда».
И гафарин иеси тир камалэгьли гзаф йисара Азербайжандин Гуьйчай шегьердин мискlиндин кьил хьайи Салигь эфенди я.
   Салигь эфенди 1898-йисуз Дагъустандин Ахцегь райондин Мацарин хуьре дидедиз хьана. Адан буба Сефер эфенди диндин рекьяй чlехи чирвилер авай итим тир. Вичин хва Салигьан алакьунар акур ада гьеле 3 йиса аваз аялдиз араб чlалал кlел-кхьин чирнай. Вичин 5 яшар тамам хьайила аялди «Къуръан» хъсандиз кlелзавай, бубадихъни стхайрихъ галаз санал капlзавай. Абурун хизанди гатун варцара яйлахда, яни Мацар хуьре, хъуьтlуьн варцара аранда кьил хуьзвай. Аран абур паталди Агъдашдин,  Огъуздин, Къебеледин хуьрер тир. 
   Салигьан 6,  адан чlехи стха Седреддинан 11, юкьван стха Руьстеман 9 яшар хьайила буба рагьметдиз фена. Ам Къебеле райондин Къушлар хуьруьн сурара кучукна. Хизандин дуланажагъ залан яз акурла дидедин тlалабуналди Седреддинни Руьс- тем къелечидин патав кlвалахал акъвазна. 
   Салигьан 8 яшар хьайила стхай- ри ам Агъдаш райондин Гуйлугъет хуьруьн фекьидин кьилив тухвана адав кlелиз тун тlалабна. Абур пуд аял тир. Амукьзавай кlвал гъвечlи ва дар тир. Салигь абурун арада виридалайни гъвечlиди тирвиляй ам чилел ксузвай. 6 вацралай ам начагъ хьана. Лукьманри авур давайрикай вич сагъ хьанатlани, гъилин хер 8 йисуз сагъ хьанач.
   Абурун хизан Агъдашдин Агжейиз хуьруьз куьч хьайила Салигьан 10 яшар хьанвай. Къарилай са къуз хуьруьн фекьи рагьметдиз фена. Хуьруьн агъсакъал тир Керим бубади абурун кlвализ атана дидедивай тlалабна: «Хуьруьн фекьи тайин жедалди Салигьа чи тазиятдин межлисар тухурай. Гьакlни кlелзавайбуруз чирвилер гурай, тахьайтlа абур гьарад санихъ чикlида».
   И гафарин ван хьайи аял кичlела чуьнуьх хьанай. Ингье са герендилай балкlанрал алай кьве итимди атана ам мискlиндиз тухванай. Гьа икl, 120 аялдиз чирвилер гун адан хиве гьатнай. Аялри ам хъсандиз кьабулнай.
Керим бубади адаз вичин веледдиз хьиз килигзавай, тlуьнин, ксунин къайгъу чlугвазвай. Вичин кlвале адаз кьилди утагъни чара авунвай. Ада йифиз ксун тийиз исламдин тарихдиз талукь ктабар кlелзавай. Чка атунивай Физулидин саягъда гъезеларни кхьизвай.
   Совет гьукумат туькlуьрайла Азербайжанда са кьиликай мискlинар агализ эгечlна. Гьукуматди ислам диндив машгъул инсанар суьргуьндиз ракъурзавай. Салигь эфендидални гьавалат хьанай. Идакай хабар хьайи адан бубадин дустари, гьакlни хатур кlани инсанри Салигь эфендидиз Дагъустандиз фин, са кьадар вахтуналди гьана амукьун меслят акуна. Ада гьакlни авуна.  Са шумуд йисуз Мацар хуьре амукьна. 1932-йисуз адан стха Седреддин суьргуьндиз ракъурна, ам гьанани рагьметдиз фена. 1936-йисуз хуьре колхоз туькlуьрайла абурун хизандин кьве кал, са яц, кьве балкlанни абурувай вахчуна. Колхоздин седриди абурун дана никlиз гьахьун багьна авуна гьамни вахчурла Салигь эфендиди сатирадин шиир кхьена кимел кlелна. Жемятдин тlалабуналди седриди дана адав вахкана. Ингье гьа юкъуз абурун кlваляй Салигь эфендиди лезги, араб ва азербайжан чlаларал кхьенвай вишелай гзаф шиирар кlватlнавай дафтар квахьна, ам жагъун хъувунач.
   1941-йисан июндин вацра райондин прокуратурада совет гьукуматдин акси тир диндин векил хьиз адаз кар атlана. Ам са гужалди  чан куьтягьна Азербайжандиз хтана. 1959-йисалай 1970-йисалди Гуьйчайдин динэгьлийрин тlалабуналди анин мискlиндин кьил хьана. Салигь эфенди 1970-йисан 10-августдиз рагьметдиз фена.