Запаб алудна

  • Азизрин Севда
  • 29.01.2024

Хьана кьван, хьанач кьван са кьуьзек. Адан къуншидал чпихъ вад аял авай са хизан яшамиш жезвай. Хизандин кьил тир Муьгьуьтlа са карни тийиз, тlуьрлуьяр ягъиз югъ акъуддай. Адан кагьулвили тек са вичин хизан ваъ, гьакlни вири хуьруьнбур чlалал гъанвай. Къуншийри чуьлдиз кlвалахиз фидайла адазни эвердай: «Я Муьгьуьтl, вун къвезвачни? Хъуьтlуьз вуч нервал я вуна?» Муьгьуьтlан лагьайтlа, я руфун, я кьил тlадай, яни адаз «мажал жедачир». Кlвалахиз кlан хьайилани я пер хадай, я кутlа. Марф къвайила адан кlвалин вилик пад хурхада жедай. Вичин кlвалин къавук чlутхвар кутаз шумудра эгечlайтlани а кар зуракlдиз тунай. Вад аял гваз кат-галтугда авай папа вуч лагьайтlани, «са герендилай ийида» лугьудай итимди.

Муьгьуьтlан кагьулвал акваз куьзекак хъел акатзавай. Садра ада тарцин кlаник агалтнавай МуьгьуьтIав агатна жузуна:

- Вун начагъ я тахьуй?

- Ваъ, за ял ягъизва.

Кьуьзек чlалал атана:

- Яда, ваз ви папан язух къвезвачни? Кlвалахдалди чандивай хьанва хьи ам. Жувни са кардив эгечl.

Муьгьуьтlа адаз вичин дерт ахъайна:

- Гьикlдатlани чидач, заз кlвалахиз кlанзава, анжах сакlани жезвач. Заз ни ятlани запабарнавай хьтинди я.

Кьуьзекахъ хъуьруьн акатнатlани ада вич хвена:

- Аквар гьаларай, гьа вуна лагьайвал я. Кичlе жемир, запабни алудиз жезвайди я.

Муьгьуьтlаз хвеши хьана:

- Гена вун зи чlалахъ хьайиди, завай жуван дерт садазни лугьуз жезвачир.

Кьуьзека секиндиз лагьана:

- За ваз ви запаб гьикl алуддатlа чирда.

- Рикlивайни?

- Эхь, за ваз чирда, анжах вуна и сир садазни лагьана кlандач.

- Архайин хьухь, зай гаф акъатдач.

- Акl ятlа, хурушум хьайила са сини иситlа гваз, садазни таквадайвал хуьруьн пелел алай куьгьне регъвел вач. Ана ваз пад ханвай чlехи са канду аквада. Адан къене са цlиб ава. Ципlина са чарчел запаб алудун патал вучна кlанзватlа кхьенва. Гьана кхьенвайвал ая. Ахпа кандудин сив кlевирна иситlа гьадан винел тур, - лагьана кьуьзека.

Нянихъ итим регъвел фена. Кьуьзека лагьайвал кандуда са цlиб авай. Адан къене гъвечlи са чарчел кхьенвай: «Салай цlуд ведре къван кlватlна жуван кlвалин вилик чукlура. Пуд юкъуз садавни рахан тавуна салаз пер ягъ. Перни жуванди хьурай. И кар авуртlа, ви запабдин са пай алатда».

Ина лугьузвайвал ийин кван, гьикl жедатlа килигин», - фикирна итимди.

Муьгьуьтl кlвализ хъфинни кьуьзек атун сад хьана. Иситlа авай сини акурла ада вичин спелриз звер гана: «Закай ваз, вакайни заз хийир акурай, чан халудин Муьгьуьтl».

Муьгьуьтl чарчел кхьенвайбурун акl чалахъ хьанвай хьи, цlуд ведре къван акъудна вичин кlвалин вилик чукlурна.

Касди кlвалахиз акур адан паб пагь атlана амай. Варарин сив мад марф къвайила хурхада гьатдач лугьуз хвешизвай адаз.

- Пер гьинва? - жузуна Муьгьуьбалиди папавай.

- Адан тум ханва.

Муьгьуьбалиди са гафни талана перциз цlийи тум расна, ахпа салаз фена.

Эгечlна ам пер ягъаз. Кlвалахиз-кlвалахиз ада фикирзавай: «Запабдин таъсир алатзавай хьтинди я. Тахьайтlа зун гьинай, пер ягъун гьинай?!» Регъвел фена цlийи чар кlелиз кlанз тади къачузвай ада.

Папав мад са сини иситlа чраз туна Муьгьуьтlа.

- Икьван иситlа вутlзава вуна? – мягьтел хьана дишегьли.

- Ам тlуьрла захъ къуват акатзава, - жаваб гана касди. Паб хвешила иситlа чран патал цlун кlвализ гьахьна.

Нянихъ мадни регъвел фена итим. И гъилера ципlина авай чарчел кхьенвай: «Геж тавуна, жува пер ягъанвай чкада цан цуз. И кар авуртlа запаб алатуниз са камни мукьвал жеда вун».

Иситlа кандудал туна хтана МуьгьуьтI кlвализ. Экуьнахъ вири ксанмаз а д а в и ч и п е р я г ъ а н ва й ч ка д а къуьл цана. Ахпа «Фена чlутхвар къавук акалин», - лагьана фикирна. Чlутхвар кудунни марфади вегьин сад хьана. Ахвайш хьана касдиз, вучиз лагьайтlа, чилиз тухдалди яд жезвай.

Пуд лагьай гъилера регъвел атайла адаз цlийи чар жагъана. Ана кхьенвай: «Хьран кlвалин ханвай цал цlийи кьилелай эхциг. Гьадалди ви запаб алатда».

Абурун хьран кlвалин са цал уьцlвена шумуд варз тир. Чпин хьрак фу чраз тежез адан кайвани къуншидин хьрак фидай. Касди хьран кlвалин цал эхцигиз акурла папаз хвеши хьана: «Заз ибур ахварай аквазватlа?» – фикирна ада.

Кар кьилиз акъудай Муьгьуьбали нянихъ мад са сини иситlа гваз регъвел фена. Канду ахъайна килигайла адаз чар жагъанач. Гьа и чlавуз къенез кьуьзек гьахьна:

- Гьикl хьанва, ви рангар къекъифнава хьи, Муьгьуьбали, - лагьана ада.

Сифте яз адаз Муьгьуьтl ваь, Муьгьуьбали лугьузвай и кьуьзек адан рикlиз акьван чими хьанвай хьи!

- Гьикl хьурай кьван? - лагьана ичlи цlиб къалурна ада.

- Ви запаб алатнава, чан хва, - лагьана хъуьрена кьуьзек.

- Я жал? - рикlяй хвеши хьана Муьгьуьбалидиз.

- Ви запабдин тlвар квелинвал тир, адан дарманни кlвалах, - лагьана кьуьзек вичин спелриз звер гана фена.

Муьгьуьбалиди лагьайтlа, вичин багъда хилер хана физвай тарарал алай ичер атlуникай фикирзавай. Адан гъилерик квал акатнавай, кlвалахиз кlанзавай.

Популярные статьи

Лезгины

  • Седагет Керимова, Музаффар Меликмамедов
  • 27.01.2023

ЯРАН СУВАР – ПРАЗДНИК ВЕСНЫ

  • Седагет Керимова
  • 14.03.2023