1920-йисуз большевикри Азербайжанда кIел-кхьин вилик тухун патал са кьадар крар кьилиз акъуднай ва сифте яз 1920-йисан 18-сентябрдиз Азербайжандин Инкъилабдин Комитетди «I ва II дережадин мектебра чIалан тарсар гунин гьакъиндай» тIвар алай декрет кьабулнай. И документдихъ бязи кьетIенвилер авай. Месела, ина къалурнавай хьи, чпихъ хайи чIалалди кхьинар авачир халкьарин аялри гьа халкьари чпи хкягъай чIалал кIелна кIанзава.
Кьадардиз тIимил халкьарин векилри кIелзавай II дережадин мектебра хайи чIал чирун патал гьа халкьарин чIаларал тарсар гана кIанзавай. Гьа и кар фикирда кьуна кьилди группаяр ва синифар туькIуьрун, гьар группада гьич тахьайтIа 10 аял хьун чарасуз тирди къалурнавай. Декретдиз Азербайжандин Инкъилабдин Комитетдин кьил Н. Нариманова, маарифдин нарком Д.Буниатзадеди, гьакIни Азербайжандин Инкъилабдин Комитетдин секретарь Ш.Габричидзеди къул чIугунай.
Сад лагьай декретди милли чIаларал тарсар гунин карда чIехи роль къугъванай. Гуьгъуьнлай, 1932-йисуз Азербайжандин Наркомпросди гайи малуматдай аквазвайвал, чи республикадин мектебра тарсар гузвай милли чIалариз килигна мектебра аялар агъадихъ къалурнавайвал пайнавай.
