Къафкъаздин виридалайни дегь шегьеррикай тир Дербентдал тарихда шумудни са тIвар хьана. Мугьаммад Аваби Акташиди XVI-XVII виш йисара IХ-Х йисарин араб ва фарс тарихчийрин эсеррикай, гьакIни а девирдин хроникайрикай менфят къачуна кхьенвай вичин «Дербентнаме» эсерда къалурнавайвал, Дербентдиз Дагъустандин халкьари чпин тIварар ганай. Аварри ва даргийри адаз Чулли, Чурул, лезги чIалан группадик акатзавай халкьари Цали лагьанай. Эхиримжиди «цал» хьтин мана гузвай гаф я.

Лезгийри Дербентдиз Кьвевардилай гъейри Цални лугьузвай. Чи бубайри шегьердал Цал тIвар Дербентдин кIеледихъ галай, Къафкъазда вичелай чIехиди авачир цал фикирда кьуна эцигнай.