БуьтIруькIни цIарнах (Мах)

  • Азизрин Севда
  • 29.04.2023

Гатфар бере тир. ГъвечIи вир хъиперин буьтIруькIрив ацIанвай. Керкил чIулав кьилни яргъи тум галай буьтIруькIривай санал акъвазиз жезвачир, абур гьа инихъ-анихъ сирнавиз къугъвазвай.

Вирин патав экъечIнавай валан са цуьрцел иер, лацу цуьк ахъа хьанвай. Са буьтIрукIди цуькведин ни гьихьтинди ятIа чириз кIанз кьил цяй хкудна. Мукьув агатайла адаз цуькведин юкьни-юкьвал алчуд хьана ксанвай са цIарнах акуна. Ам акьван гуьчIуь тир хьи, кичIела буьтIруькI цуькведин кьулухъ чуьнуьх хьана. ЦIарнахдизни вичин акунрикай регъуьзвай. Адаз и дуьньяда вичелай гуьчIуьди авачирди хьиз жезвай. Гагь-гагь ам вирин цяй вичин хъендиз килигиз шехьзавай: «И кIалуб жагъай зун гьайванрин арадиз гьикI экъечIин?!»

БуьтIруькIдивай эхиз хьанач, ада пешиникай кьил хкудна цIарнахдиз килигна. Ам акур цIарнахдай гьарай акъатна:

– Вуж я вун? Килигмир заз!

– БуьтIруькI я зун. Бес вун вуж я?

– Зун цIарнах я. И патарин виридалайни гуьчIуьди.

– АкI лугьумир, вун зун кьван гуьчIуь туш. Заз килиг: кьил чIехи, гъил-кIвач авачир, яргъи тум галай.

ЦIарнахди буьтIруькIдиз килигна:

– Вунни гьа зун кьван гуьчIуь я хьи! Вални вири хъуьрезвани?

– Бес гьикIа! Гъетер, пIаркIвар, пепеяр… Зал хъуьруьн тавурди ама кьван?

– Ша чун дустар жен. Санал хьайитIа, чахъ кягъдайди жеч.

Гьа икI, абур дуст хьана. ЦIарнахди вичиз цуькведин пешерин арадай аквазвай гьайванрикай, нуькIерикай, буьтIруькIди лагьайтIа, цин кIаник жезвай крарикай рахадай. Дустари вахт гьикI алатнатIани хабар кьадачир.

Садра верцIи гафарик кьил акахьай чIавуз, цIaрнахдиз буьтIруькI кьаз кIанз сив ахъайнавай са чIехи гъед акуна. Ада алай чкадал кIевиз хкадарайла, ам ацукьнавай хел дуьз гъетрен кьиле акьуна. Гъетрез акI кичIе хьана хьи, ам гьиниз квахьнатIани чир хьанач.

Са маса юкъуз буьтIруькIдиз цIaрнах алай цуькведилай элкъвезвай нуькI акуна. Вичин дуст нуькIрен кIуфа гьатуникай кичIе хьайи буьтIруькIди цяй хкадарна нуькIрез кичIерарна.

Сада садаз куьмекиз, рикI-дуркIун ийиз дустари йикъар алудзавай.

Къарилай са къуз буьтIруькI руфуник акатнавай эхиз тежер са квалди ахварай авудна. Ам вирин кьерев гвай са валав агатна, цин кIаник квай адан дувулрал алтад хьана, ингье квал сакIани алатзвачир. Садлагьана адан руфунин хам пад хьана, анай гъилерни кIвачер акъатна. Пагь атIай буьтIруькIди и хабар агакьариз кIанз фад вичин дустунин патав сирнавна. Лацу цуькведив агакьайла ада цIарнахдиз эверна, ингье гьай гудайди авачир. Амукьна буьтIруькI ина вичин дустунин рехъ хуьз. Вахт фирдавай буьтIруькIдин тум куьруь, хам къацу жезвай. Ам вич хъипрез элкъвезвайдан гъавурда акьазвачир.

Гьа и чIавуз са чепелукьди пIинид тарцин хилел ацукна лацу цуькведиз килигзавай. Ам накьанан цIарнах тир. Гила ам иер, яру-хъипи рангарин чепелукьдиз элкъвенвай. Яргъалай дуст буьтIруькI мус къведатIа лугьуз, икьван гагьди вичин кIвал хьа-йи лацу цукьведиз килигзавай ада. «БуьтIруькI атанайтIа, адаз зи гилан иервал акуна хвеши жедай», – лугьуз фикирзавай чепелукьди.  Ингье буьтIруькI къвезвачир.

Цуькведин кIаник къап-къацу, кичIерардай ванер акъудзавай са къиб ацукьнавай. Гьавиляй чепелукьдивай рикIна цуькведив агатиз жезвачир.

Къибни сятралди цIарнах мус атана акъатдатIа лугьуз чкадилай юзазвачир. Вичин яргъи мез акъудиз патавай алатзавай тIветI-ветI нез, «у-а-а» ийиз хъиперин манийрал илигзавай ада.

Са кьадар вахтар алатайла чепелукьдивай эхиз хьанач, ам лув гана лацу цуькведал ацукьна. Цуьк юзаз акурла хъипрез цIарнах хтайди хьиз хьана. Ингье цIарнахдин чкадал ацукьнавай чепелукь акурла хъипрехъ хъел акатна. «Зи дустунин цуькведал ацукьдай ихтияр садазни авайди туш!» – лагьана вичин яргъи мецев чепелукь кьуна тIуьна ада.

БуьтIруькIдинни цIарнахдин дуствал гьа икI куьтягь хьана. БуьтIруькIдиз цIарнахдикай чепелукь, цIарнахдизни буьтIруькIдикай къиб хьанвайди чир хьанач.

Популяр макъалаяр

Лезгияр

  • Седакъет Керимова, Муьзеффер Меликмамедов
  • 27.01.2023

Ви руьгь шад хьурай, Вадим!

  • Седакъет Керимова
  • 27.03.2023

ЯРАН СУВАР

  • Седакъет Керимова
  • 14.03.2023