КIусар

Жумладин мана – метлебдив рахазвайди гьикI эгечIзаватIа (адан чIалахъвал-шаклувал, тестикьарун-инкарун,гужлу авун,тади кутун ва мсб.) къалурдай, чпелди жуьреба-жуьре рангар гуз, рахаз-
вайда вичин фикирдин тегьер дегишардай къуллугъчи гафариз кIусар лугьуда. Месела: гьун, жал,кьван, ман, хьтин, эхь гафар кIусар я.

КIусар са шумуд жуьре ава, месела:

1. Суалдинбур (жал, ман, бажит, -ни, -тIа ва мсб.): 1) Ам хтана жал? 2) АкI хьайила, вун накь хтана? 3) Бажит вуна кIелда?

2. Гужлу ийидайбур (гьун, тIун, де, хьи, кван ва мсб.): 1) Гьун рахух тIун! 2) Де къачу ман, са кIус фу неъ!  3) Мад хьанач хьана хьи, вуна адаз хъел гъана хьи. 4)  Лагь кван, ам ваз гьинай чидайди ятIа.

3. Гекъигунинбур (кьван, хьтин, хьиз ва мсб.): 1) Чи буба кьван зегьметдал рикI алайди заз акурди туш. 2) Ам хьтин инсандин хатур хун четин я. 3) Адан гафари вун мум хьиз хъуьтуьларда.

4. Тестикь ва инкар авунинбур (эхь, ваъ, ун, бес ва мсб.): 1) Вуна кIвалахзавани? –Эхь, кIвалахзава. 2) Стхадини кIвалахзавани? – Ваъ, ада гьеле кIелзама. 3) Ваз, накьан кIвалахдин макьсад вуч ятIа, чидани? – Ун, чида. 4) Я хтул, вун хтунни хъувунани? – Бес агакьайвалди кIвалах туькIуьрна, хтана зун.

5. Къалурунинбур (ингье, ангье, атIангье, агъангье ва мсб.): 1) Ингье гила кьуьдни алукьна. 2) АтIангье накь за ваз ихтилат авур хуьр.

Де, жал, кван, ман, тIун, хьи, хьиз кIусар маса гафаривай чараз кхьида. Месела: ракъини хьиз нур гузва; вун ша тIун; де лагь ман; къачу кван гьа ва мсб.

Кьван, хьтин кIусарни чараз кхьида; амма абур муракаб гафарин паяр тирла санал кхьида. Агъадихъ галай мисалар гекъиг: а) ихьтин, ахьтин, гьихьтин, гьахьтин, икьван, акьван, гьикьван, гьакьван, амма: б) им хьтин, ам хьтин, гьим хьтин, гьам хьтин; им кьван, ам кьван, гьим кьван, гьам кьван.