Играми редакция! За квез гзафбуру рикIелай ракъурнавай чи чIалан са женгчидикай – Абдулкъадир Алкьвадарвидикай кхьизва. Жуван гъиле гьатай бязи делилрай аквазвайвал, ам вичикай чIехи са ктаб кхьена кIанзавай кас я. 1885-йисуз Куьре округдин Алкьвадар хуьре дидедиз хьайи Абдулкъадир чи машгьур алим Гьасан Алкьвадарвидин гъвечIи стха Мегьамед эфендидин хва я. Вичин «Асари – Дагъустан» ктабда Гь.Алкьвадарвиди Мегьамед эфендидикай икI кхьенва: «Алай вахтунда чи Куьре округдин суддин кьади (дуванбег-ред.) тир зи хайи стха Мегьамед эфендини дерин чирвилер авай алим я. Ада са кьадар илимар чирнава ва вични ам гьахъадалат кIандай кас я».
Вичин бубадивайни имидивай сифтегьан чирвилер къачур Абдулкъадира араб ва туьрк курсар акьалтIарна, Дербентда ва Темир-Хан-Шурада урус чIал чирнай. 1904-йисуз Гуржистандин Гори шегьерда муаллимвилин семинария акьалтIарай Абдулкъадира вичихъ галаз санал кIелай Уьзейир Гьажибеговахъ галаз дуствал авунай. Семинария кьилиз акъудай кумазни КцIара муаллимвал авур ада ина кIвалахай вахтунда машгьур композитордихъ галаз генани кIевелай дуствилин алакъа хвенай.
Кьве йисалай Дагъустандиз хтай жегьил муаллимди Ахцегьин кьве синифдин мектебдиз регьбервал ганай. Урус чIалал тарсар гузвай и мектебда ада сифте яз аялриз лезги чIал чирдай алава сятарни тайинарнай. 1908-йисуз жегьил муаллимди аялар зегьметдал вердишарун патал мектебда пешекарвилин кархана кардик кутунай. Ина кIелзавайбуруз ракьун устIар, харат, токарь, чатун устIар хьтин пешеяр чириз гатIуннай. Гуьгъуьнлай и тежрибадикай вири Дагъустанди менфят къачунай.
Абдулкъадир Алкьвадарвиди Ахцегьа кIвалахай йисара адан тIалабуналди ина цIийи эцигунар кьиле тухвана мектеб гегьеншарна ва яргъал хуьрерай къвезвай аялар патал интернат арадал гъана, гьакIни дишегьлияр патал кьилди мектеб кардик кутуна. Ада сифте яз дидед чIалал элифрин ктаб туькIуьрна чапдай акъудун патал Дагъустандин регьберрин вилик месэла къарагъарна. Гуьгъуьнлай и кар кьилиз акъудун аданни Гьажибег Гьажибегован хиве тунай ва 1928-йисуз абуру санал лезги алфавит чапдай акъуднай. Гьа йисан 21-июлдиз А.Алкьвадарвиди «ЦIийи дуьнья» газетда чап хьайи вичин «ЦIийи гьуруфат, цIийи везифаяр» макъалада хайи чIал чирунин ва вилик тухунин рекьер къалурна. Гьа са вахтунда адан «ЦIийи лезги элифар ва эвелимжи кIелдай ктаб» тIвар ганвай тарсарин ктабни басма хьана. Гуьгъуьнлай ада яшлубуруз дидед чIал чирдай тарсарин ктаб чапдай акъудна.
ДатIана лезги чIал хуьн ва вилик тухун патал женг чIугур Абдулкъадиракай чи машгьур алим Гъалиб Садыкъиди икI кхьенай: «1931-йисуз зун Абдулкъадир Алкьвадарвидин шакIурт тир. Ада чаз дидед чIаланни урус чIалан тарсар гузвай. Авайвал лагьайтIа, за а чIавуз хайи чIалаз са акьван фикир гузвачир ва гьавиляй шиирарни маса чIалал кхьизвай. Садра за жуван шиирар Алкьвадарвидиз къалурна. Ада ягьанатдин хъвер авуна лагьана: «Ни хайи чIал кваз кьазвачтIа, адан къимет чат кепекни туш. Чи чIалал кхьихь, а чIавуз за ви шиирар кIелна жуван фикир лугьуда».
Гуьгъуьнлай А.Алкьвадарвиди Дагъустандин Халкьдин Маарифдин Комиссариатдин инспекторвиле кIвалахнай. И ва маса жавабдар къуллугъар кьилиз акъудай адан алахъунар себеб яз Дагъустанда муаллимар хъсан дережадихъ агакьардай институт кардик кутунай. Магьачкъалада маарифдин кIвалахдаррин меркезни гьадан теклифдалди арадиз гъанай.
Ватандин ЧIехи дяведин йисара мектебра муаллимар агакьзавачир. Гьавиляй Абдулкъадир Алкьвадарви вичин чIехи къуллугъдилай гъил къачуна Кьасумхуьре муаллимвал ийиз хтанай. Ина ада бубаяр дяведиз фенвай аялар хуьдай кIвал арадиз гъана абуруз тарс ганай. 1944-йисуз вичин дуьнья дегишарай А.Алкьвадарви кучукдайла къунши районрайни агъзурралди инсанар атанай. Гьайиф къведай кар ам я хьи, Дагъустандин талукь идарайри икьван гагьди халкьдин и кьегьал хцин тIвар гьамишалугъ рикIера амукьдайвал авун патал са карни кьилиз акъуднавач.
